Stigao je i taj dan – danas, 15. avgusta, počinje 31. Sarajevo Film Festival i traje do 22. avgusta 2025. godine. Najveći festival u regionu, Sarajevo Film Festival je svake godine u avgustu a place to be. Najveće svetske filmske zvezde, glamurozni crveni tepih, brojne premijere, masterclass-ovi i intervjui… Svaki dan na festivalu je nesvakidašnji, uzbudljiv, pun iznenađenja. 31. izdanje festivala donosi zaista mnogo toga, te u ovom tekstu izdvajamo sve što bi trebalo da znate – na koje filmove da obratite pažnju, koju svetsku zvezdu da dočekate – i još mnogo toga. Počinjemo.
Filmovi
U konkurenciji za nagrade Srce Sarajeva u Takmičarskim programima 31. Sarajevo Film Festivala je 50 filmova, dok će jedan film biti prikazan izvan konkurencije. U četiri takmičarske selekcije – igranog, dokumentarnog, kratkog i studentskog filma – 15 će filmova zabeležiti svetsku, 6 međunarodnu, 28 regionalnu i 2 bosanskohercegovačku premijeru. Naravno, teško je izdvojiti filmove koje bismo hteli da pogledamo (budimo iskreni, hteli bismo sve), ali smo napravili određenu selekciju.
Dino Mustafić otvara festival sa mračnom komedijom o penzionerima u domu za stare koji odlučuju da se suprotstave sistemu koji ih godinama ugnjetava. To je film The Pavillion. U filmu glumi i Rade Šerbedžija. Još jedna garancija da će ovaj film zasigurno ostaviti utisak.
Na našoj must-watch listi je i film Vidra (engl. Otter) – čija će svetska premijera biti upravo na SFF-u.
Vidra je deo glavnog takmičarskog programa na festivalu ali je već prepoznat na drugim festivalima širom sveta – od filmskog festivala u Kanu do When East Meets West u Trstu. Po scenariju Stefana Boškovića i u režiji Srđana Vuletića, Vidra je priča o šesnaestogodišnjoj Hani koja kroz mnoštvo životnih izazova, u procesu odrastanja, pronalazi svoj glas.
Man of the House
Režiser i scenarista Andamion Murataj dočarava atipičnu priču o tome kako zaista može da izgleda kada žena u potpunosti preuzme mušku ulogu. Glavni lik u filmu, žena po imenu Fran, godinama živi po principu staromodne muške Albanske tradicije – u celibatu i bez ikakvih emotivnih odnosa. Kada joj se dodeli uloga da usvoji nećakinju koja je ostala bez roditelja, Fran doživljava unutrašnji sukob. Da li može da se pridržava svom dosadašnjom stilu životu ili je spremna da otvori srce?
The Love That Remains
Islandski režiser Hlynur Pálmason dočarava emotivnu priču o porodici koja u toku jedne godine proživljava (i preživljava) razvod roditelja. Sve se dešava sa neverovatnom prirodom Islanda u pozadina, koja gotovo pa deluje kao još jedan akter u filmu. Intimno, nežno i empatično, ovaj film je definitivno na našoj much-watch listi za ovogodišnji Sarajevo Film Festival.
Izdvajamo i film The Loudest Silence.
Poseban dokumentarni kratkometražni film, The Loudest Silence traje samo 28 minuta. Ipak, za to kratko vreme režiser Aleksandar Reljić uspeva da dočara pokret koji već mesecima unazad obeležava Srbiju. Film prati doček 2025. godine i zbog čega su građani, umesto žurki i zabave, odlučili da se okupe za petnaest minuta tišine u ponoć.
Na Journal watchlisti su i filmovi Wind, Talk To Me, The Track i Yugo Florida.
Pre samo nekoliko dana je film od Stefana Đorđevića Wind, Talk To Me osvojio nagradu za najbolji međunarodni igrani film u Meksiku i uvereni smo da je ovo samo početak priznanja. Od njegovog prvog filma Tilva Roš do danas se profilisao kao jedan od naših najtalentovanijih režisera. To dokazuje i ovaj film – intimni portret o patnji, porodičnim odnosima i isceljenju. Inspirisan ličnom pričom, zanimljivo je što u filmu zapravo glume članovi njegove porodice.
Film The Track prati tri tinejdžera – Mirzu, Zlatana i Hamzu – koji žele da ostvare svoje sportske snove u posleratnom periodu u Bosni.
Njihov trener Senad, koji ima mnogo realniju (i suroviju) sliku o svetu od njih, trudi se da im pomogne da pripreme put ka svojoj budućnosti.
Na kraju, a svakako ne manje važan – film Yugo Florida.
Jedan od najisčekivanijih filmova na Sarajevo Film Festivalu je upravo Yugo Florida od Vladimira Tagića. Sa Andrijom Kuzmanovićem i Hanom Selimović u glavnim ulogama, film pripoveda o tome kako nam se život može prevrnuti naopačke kada se desi nešto što nas i te kako trgne iz zone komfora.
Žiri 31. izdanja Sarajevo Film Festivala čine istaknuti članovi filmske industrije u regionu.
To su Sergei Loznitsa (predsednik), glumac Dragan Mićanović, reditelj, scenarista i glumac Emanuel Pârvu, rediteljka i scenaristkinja Ena Sendijarević. Festivalska direktorka je Tricia Tuttle.
Ko su gosti?
Ove godine, Sarajevo je domaćin velikim svetskim zvezdama koje dolaze po svoje Srce Sarajeva, odnosno najveću festivalsku nagradu. Ove godine, dobitnici su niko drugi nego Paolo Sorrentino, Willem Dafoe i Stellan Skarsgård. Tim povodom, osvrćemo se na njihove radove.
Filmski reditelj i scenarista iz Italije, Paolo Sorrentino, se na filmsku scenu probio sa ostvarenjem Suvišan čovek.
Njegova sledeća dva filma, Posledice ljubavi iz 2004. i Porodični prijatelj iz 2006. bila su u konkurenciji za Zlatnu palmu u Kanu, kao i film Div, koji je 2008. osvojio Nagradu žirija. U službenu konkurenciju festivala u Kanu vratio se i 2011. s filmom Ovo mora biti pravo mesto, a dve godine kasnije i s Velikom lepotom, koja osvaja Oskara, Zlatni globus. Takođe, osvaja i nagradu BAFTA za najbolji film na stranom jeziku, kao i tri nagrade Europske filmske akademije.
Još jedno veliko ime sa svetske scene dolazi na festival – Stellan Skarsgård.
Glumac dolazi po Srce Sarajeva, a ono što je posebno značajno jeste da će njegov najnoviji film, Sentimental Value, takođe biti prikazan na festivalu, 16. i 17. avgusta.
Skarsgård je glumačku karijeru počeo sa 15 godina u švedskoj TV seriji Bombi Bitt i ja. Njegov međunarodni proboj stigao je 1982. godine s The Simple-Minded Murderer reditelja Hansa Alfredsona, za koji je Skarsgård osvojio Srebrnog medveda za najboljeg glumca na Berlinaleu. Njegova prva značajna holivudska uloga bila je 1990. godine, kada je glumio kapetana ruske podmornice u filmu Lov na crveni oktobar.
To je označilo početak plodnog međunarodnog perioda, uključujući Zero Kelvin (1995.), njegov prvi od mnogih filmova sa norveškim rediteljem Hansom Petterom Molandom, i Lomeći valove (1996.), koji je pokrenuo njegovu dugogodišnju saradnju sa danskim autorom Larsom von Trierom. Kasnije se pojavio u von Trierovim filmovima Dogville, Melanholija i Nimfomanka.
Skarsgård je od tada radio sa nizom utecajnih filmskih stvaralaca, uključujući Gusa Van Santa (Dobri Will Hunting), Stevena Spielberga (Amistad), Johna Frankenheimera (Ronin), Paula Schradera (Egzorcist: Vladavina), Davida Finchera (Muškarci koji mrze žene) i Miloša Formana (Goyini duhovi). Ušao je u svet blockbustera kao Bootstrap Bill Turner u prva dva filma iz serijala Pirati s Kariba i očarao globalnu publiku u filmu Mamma Mia! i njegovom nastavku. Pridružio se Marvelovom filmskom univerzumu kao fizičar Erik Selvig u filmu Thor i reprizirao ulogu u četiri dodatna naslova MCU-a.
Na televiziji, Skarsgård je 2015. godine glumio u dirljivoj BBC-ijevoj seriji River Abi Morgan. Zatim je dobio nominaciju za Emmy i Zlatni globus za svoj nezaboravni nastup u HBO-ovom Černobilu. U 2020-im, nastavlja da balansira prestižni i popularni rad sa glasovnom ulogom u Simpsonima, jednom od glavnih uloga u filmovima Denisa Villeneuvea Dina. Hvaljena je i njegova izvedba u seriji Andor (Ratovi zvezda).
Holivudski glumac Willem Dafoe takođe dolazi na festival, 25 godina nakon što je tu poslednji put bio.
Willem Dafoe jedan je od najfascinantnijih glumaca našeg vremena, poznat po svojoj sposobnosti da iznese iskonske umetničke transformacije. Njegova filmografija obuhvata spektar psihološki raznolikih uloga. Proslavio se 1986. godine ulogom narednika Eliasa u ratnom filmu Platoon, koja mu je donela prvu nominaciju za Oskara i svetsku prepoznatljivost. Nakon toga, izgradio je karijeru kroz intenzivne, često kompleksne uloge u filmovima kao što su The Last Temptation of Christ, Shadow of the Vampire i Wild at Heart, sarađujući s uglednim rediteljima poput Martina Scorsesea, Davida Lyncha i Larsa von Triera.
Tokom 2000-ih postao je široko prepoznatljiv i kao Green Goblin u Spider-Man serijalu. U poslednjoj deceniji istakao se ulogama u filmovima The Florida Project, At Eternity’s Gate i The Lighthouse, potvrđujući status jednog od najsvestranijih i najcenjenijih glumaca današnjice. Zapažena je i njegova saradnja sa Grkom Yorgosom Lanthimosom. Kao i uvek, najbolje je (ponovo) uživati u ovako dobrim filmovima – a mi smo izdvojili filmski maraton.
Vreme između filmova provodimo otkrivajući sarajevske dragulje.
Tako smo sa glumicom Nadine Mičić otkrili koja mesta u Sarajevu nikako ne smemo zaobići. Među njima su poslastičarnice Egipatska vanilija, Marshall gelato i So i čokolada. Ako želite da probate nešto nesvakidašnje, sladoled serviran u kocki leda u restoranu Kiren je za vas. Nadine preporučuje i brunch mesta Habitus i City View, a predlaže da kafu i matchu popijemo u novootvorenom Backyardu i već dobro poznatoj Kawi. Za ručak i večeru preporuke glase – restorani Tavola, Barsha, Preporod, Boccone, Grappa. Za tradicionalni obrok – Bašća kod Ene. S druge strane, ukoliko biste pojeli nešto morsko i možda sreli neku poznatu ličnost, Konoba Luka je vaše odredište.
Journal radar je otkrio još jedno mesto za brunch u Sarajevu – a to je kafe Backyard. Naravno, gastro užici nisu jedini u kojima uživamo između filmskih projekcija. Uživajte u šopingu posetivši mesta Stitch22 galerija, Bazerdzan, Werkstatt, Atelje71, Kutcha, Molimao, Royal with Cheese, Hrapović hats (preporuka Nadine Mičić), te posetite Muzej ratnog djetinjstva, Galeriju 11/07/95, Muzej Sarajeva, Zemaljski muzej, Svrzinu kuću. Nadine preporučuje i da se provozate do Trebevića žičarom.
Tu je i CineLinks Books industry događaj – njegovo drugo izdanje.
On predstavlja izbor izvanrednih književnih naslova iz regiona, pažljivo odabranih zbog njihovog visokog potencijala za filmsku i TV adaptaciju. Sarajevo Film Festival pokrenuo je program CineLink Books s ciljem jačanja veza između izdavačkog i audiovizuelnog sektora bivše Jugoslavije.
U ovogodišnjem izboru CineLink Books 2025. sedam je književnih dela.
To su Balada o ubici i ubici i ubici Dalibora Pejića, Bejturan i ruža Aleksandra Hemona, Bespotreban čovjek Edina Salčinovića, I onda opet, iz početka Filipa Grujića, Pitanje anatomije Marine Vujčić, Samo jedna od Petre Prtajin i Zvezdana šuma Jasminke Petrović.
Takođe, SFF je posvećen programima i partnerstvima usmerenim na rešavanju pitanja rodne neravnoteže i osnaživanju glasova žena u filmu.
Uz gorepomenutu profesionalnu platformu CineLink Industry Days, festival ima ciljane inicijative za promociju rodne ravnopravnosti, osnaživanje filmskih radnica i borbu protiv sistemskih nejednakosti unutar regionalnog i evropskog filmskog okruženja. Ove godine, to čini pomoću dve temeljne nagrade – Specijalna nagrada Sarajevo Film Festivala za promovisanje rodne ravnopravnosti, te CineLink Female Voices.
Foto: Sarajevo Film Festival / IMDb / Instagram (@sarajevofilmfestival)
